Zorg en Onderwijs
Onderwijs vormt een belangrijk onderdeel in het leven van kinderen en jongeren. Naast de cognitieve scholing en sociale vorming is het simpelweg ook een plek waar jeugdigen een belangrijk deel van hun tijd doorbrengen. De school is daarmee, naast een belangrijke ‘vindplaats’ waar leerkrachten kunnen signaleren wanneer er sprake is van psychische en/of gezinsproblemen, ook een plek waar in samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs kan worden ingezet op oplossingen voor de problemen van jeugdigen.
at.zorg vindt de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg om die reden van groot belang. Dat betekent dat at.zorg actief inzet op de afstemming en samenwerking met de scholen van de jeugdigen die bij ons worden aangemeld. Dat kan in lichte vorm betekenen dat we afstemming zoeken met mentor/maatschappelijk werkende/intern begeleider van de school om informatie in te winnen en school op de hoogte te brengen van onze bemoeienis. Het kan indien gewenst echter ook leiden tot het binnen de school aanbieden van zorg; in de vorm van begeleidingsgesprekken maar bijvoorbeeld ook door therapie te bieden binnen de schoolomgeving (bijvoorbeeld Psycho Motorische Therapie (PMT) in de gymzaal van school). Zo maken we de afstemming tussen zorg en onderwijs heel concreet.
at.zorg gelooft in een systemische benadering van de problemen van jeugdigen. Problemen kunnen pas dan worden begrepen en opgelost in de context van het functioneren thuis en in het gezin, maar ook in de school. Door het systeem thuis en op school te kennen en samenhang te creëren in beeldvorming en aanpak, kunnen problemen efficiënter en effectiever worden aangepakt en opgelost. Resultaten zijn daarmee dan ook duurzamer.
at.zorg heeft een specifieke en intensieve samenwerking met veel scholen voor speciaal onderwijs en/of samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. In het speciaal onderwijs worden jeugdigen geplaatst wanneer het regulier onderwijs niet langer in staat is een passend aanbod te bieden. Veel jeugdigen die speciaal onderwijs volgen, hebben complexe problemen (psychiatrische, gedrags- en/of systemische problemen). Die problemen beperken zich veelal niet tot de onderwijsvoorziening alleen. Oplossingen voor dergelijke complexe problemen zijn daarom alleen in een samenhangende aanpak, waarbij onderwijs en zorg nadrukkelijk samenwerken, te bewerkstelligen. Het betreft hier een belangrijk onderdeel dat in de Transformatie Jeugdzorg wordt benoemd: de schotten moeten weg en sectoren moeten samenwerken: at.zorg doet dat!
Thuiszitters
Veel kinderen zitten thuis, terwijl ze onderwijs zouden moeten volgen. In de media zien we hier regelmatig berichten over verschijnen. De vraag is of passend onderwijs dit probleem inderdaad kan oplossen. De signalen zijn dat het eerder een groeiend probleem is. Kinderen bij wie schoolweigering speelt zitten vaak thuis omdat ze niet meer naar school durven. Veelvuldig is er sprake van psychische problematiek (zoals angst of ASS), al dan niet versterkt door pestervaringen of andersoortige problemen binnen de school of thuis.
at.zorg richt zich specifiek op de kinderen en jongeren die uitvallen in het onderwijs. We werken nauw samen met de scholen en het gezin om optimale kansen voor de cliënt te organiseren en daardoor uitval te voorkomen of te verkorten. Het behandelaanbod kan bestaan uit: handelingsgerichte diagnostiek, medicamenteuze behandeling, cognitieve gedragstherapie (CGT), eye movement desensitization and reprocessing (EMDR), systeemtherapie, psychomotorische therapie, speltherapie, coaching bij het aanleren en oefenen van praktische vaardigheden. Ook kunnen wij dit aanbod combineren met begeleiding.
Schoolweigering
Wat is schoolweigering? Een kind of jongere weigert om naar school te gaan en verblijft meestal thuis onder schooltijd. Het kind/de jongere vertoont emotionele stress bij het vooruitzicht om naar school te gaan (driftbuien, somber/neerslachtig, angstaanvallen, onbegrepen lichamelijke klachten). Er is geen sprake van antisociaal gedrag; internaliserende problematiek (angst/stemming) regelmatig i.c.m. andere psychiatrische problematiek (zoals ASS) staat op de voorgrond.
Voor het kind/de jongere heeft langdurig schoolverzuim op de korte en lange termijn vaak grote negatieve gevolgen op sociaal, emotioneel en cognitief vlak en kan het een voorloper zijn van een gebrekkige maatschappelijke participatie als volwassene. Wat betekent dit voor het onderwijs? Binnen het onderwijs zijn dit vaak de leerlingen die niet om aandacht schreeuwen, de geruisloze leerlingen. Leerlingen waarbij het pas na een tijdje duidelijk wordt dat hij/zij wel erg vaak afwezig/ziek is. Leerlingen die cognitief het niveau wel aankunnen, maar niet bevorderd kunnen worden door hun beperkte aanwezigheid. Leerlingen die afstromen, doubleren, maar daardoor nog steeds geen regelmatige schoolgang ontwikkelen. Leerlingen die naarmate dit langer duurt meer en meer bedreigd worden in hun ontwikkeling. Leerlingen die uiteindelijk verwezen worden naar een tussenvoorziening of het speciaal onderwijs. Leerlingen die daar ook moeite hebben om een regelmatige schoolgang te ontwikkelen en vast te houden.
at.zorg is gespecialiseerd in het aanpakken van schoolweigering. Daarnaast is at.zorg mede-oprichter van het 'Kennisnetwerk Schoolaanwezigheid', dat sinds kort is ondergebracht bij het NJi.
Grip
Er zijn zoals hierboven al aangegeven (teveel) leerlingen die thuis zitten en voor wie de drempel om naar school te gaan te groot is geworden. Door het thuiszitten raken deze jongeren steeds verder geïsoleerd en komen zij in een neerwaartse spiraal. Langdurig verzuim is bijna nooit een situatie waar de leerling en ouders bewust voor kiezen. at.zorg participeert in het onderwijs-zorg project Grip in Arnhem. Dit is een project waardoor veel van deze jongeren weer met succes naar school gaan. De jongere krijgt een maatwerkprogramma met aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling, het werken aan vaardigheden en competenties, het opbouwen van schoolritme en het voorbereiden op terugkeer naar een onderwijsopleiding. Het is een onderwijs-zorg arrangement waar de zorg geleverd wordt door at.zorg.
Bij een aanmelding voor Grip moet er altijd eerst een verzuimcoach betrokken zijn. Dat is degene die een aanvraag kan doen voor Grip. De verzuimcoaches kunnen worden ingezet voor de scholen van samenwerkingsverband De Verbinding. De aanmelding voor een verzuimcoach loopt via het Onderwijsloket. Voor meer informatie hierover kun je kijken op: www.swvdeverbinding.nl/onderwijsloket.
Weten wat werkt
Tenslotte heeft at.zorg geparticipeerd in een consortium van een door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) gefinancierd onderzoek ‘Weten wat werkt’. In dit promotieonderzoek is onderzocht wat we weten van succesvolle interventies bij schoolweigering. Het eindrapport is inmiddels verschenen.