30-10-2023

De kracht van metaforen

Zo nu en dan beleven onze behandelaren van die kippenvel momenten in de spelkamer. Onze speltherapeut verhaalt over zo’n kippenvelmoment. 

We zullen allen die momenten kennen waarbij je ontroerd raakt door wat iemand vertelt of hoe diegene dat vertelt. Als het om kinderen en metaforen gaat is voor te stellen dat dit nog krachtiger werkt. Zo zat ik van de week naast een jongetje en zijn moeder op de grond. We waren bezig met zijn levensverhaal via spelmaterialen zoals dieren, blokjes, Playmobil. Denk aan een wiegje voor zijn geboorte en met blokjes huisjes voor de vele woonplekken. We hadden al eerder aan een levenslijn op papier gewerkt dus ik had een stuk voorbereid, met bewust open plekken om ze mee te nemen in het beeld en hun eigen beelden te laten kiezen.

Via Playmobil hondjes die al vanaf het begin in zijn leven belangrijk zijn, liepen we samen op zijn weg. Een beetje spannend had ik in die periode een driekoppige gevaarlijke hond neergezet. Ik zeg dat het ook een ander figuur kan worden en waarom ik hieraan dacht toen ik het beeld voorbereidde, maar moeder lijkt direct aan te voelen wat ik bedoel. Ze legt haar kind uit dat die staat voor de onveiligheid die ze voelde en de ruzie die er was; voor haar klopt die driekoppige hond. F. zegt dat hij zich dat niet kan herinneren en we leggen uit hoe het werkt als je nog niet kan praten, maar wel zoveel meemaakt.

Verstoppen

Op een gegeven moment is ze met haar zoon weggegaan uit die situatie. Ik vraag haar welke dier ze voor zichzelf in die periode zou uitkiezen.  Ze kiest een uil, want een uil is een nachtdier en trekt zich terug. Dat was haar gevoel toen ook, dat ze zich wilde verstoppen. Alhoewel F. tussendoor best een druk mannetje is en snel afgeleid, luistert hij op dat soort momenten aandachtig.  De uil en de hondjes lopen verder naar het moment waar F 's eigen herinneringen beginnen te komen. Ik vraag moeder of ze nog steeds een uil was. Nee, ze kiest een leeuw. Ik vraag aan F: "Wat denk jij, waarom zou mama een leeuw kiezen?” Dat weet hij direct. Leeuwen beschermen hun kinderen altijd en ze vechten voor hun kinderen. Ik vraag hem zelf een dier uit te kiezen. Ook hij kiest een leeuw. Even groot als mama en vlak naast haar. Hij kiest een leeuw in een tijd dat hij het heel moeilijk had, druk, overschreeuwen, geen kind kunnen zijn. Vooral de ex-partners van mama roepen emotie op. Tussendoor zoekt hij even fysiek contact met mama. Zo lopen we naar het hier en nu.

Kleine wolf

Terwijl mama en ik nog in het proces zitten van "waar zou hij last van hebben, waar moet nog aandacht voor zijn", zit F geestdriftig aan het einde van het beeld in het nu. Waar alle gezinsleden vlak bij elkaar op een rij worden gezet, als één leeuwenfamilie, en geestdriftig voor elk lid van het gezin, voor elke leeuw een diamantje plaatst. Als ik vraag of hij nog steeds die grote leeuw is zegt hij:  "Nee, dat niet meer." Hij kiest een kleine leeuw, zet ‘m neer, kijkt er even kritisch naar, duikt de bak weer in en kiest een kleine wolf.